Hoewel de droogte dit jaar al een hele tijd aanhoudt stroomt het water nog uit de kraan alsof er niets aan de hand is. Drinkwaterbedrijven vragen al wel vriendelijk of we de tuin voorlopig niet meer met kraanwater sproeien. Dus ligt ons gazonnetje er grotendeels verdord bij. Deze dagen vraag ik me dan ook af hoe we met zulke droogte om moeten gaan als we in ons Tiny House zitten zonder aansluiting op leidingwater. Onze ambitie is namelijk om ons huisje zoveel mogelijk off-grid te laten zijn.
We willen ons huisje graag off-grid maken omdat we daarmee minder afhankelijk zijn van een locatie en dus flexibeler zijn in waar we kunnen wonen. Maar belangrijker vinden we nog dat ons huisje duurzaam is. Off-grid is daarbij een ambitie en niet een doel op zich. Maar als we off-grid kunnen leven, dan helpt ons dat om bewuster te zijn van wat we nodig hebben en kunnen we onze impact op de wereld zo klein mogelijk te maken. En als we dan toch iets moeten gebruiken, hoe kunnen we het dan zo doen dat het niet ten koste gaat van klimaat, grondstoffen en ecosystemen dichtbij of ver weg? Of beter nog: kunnen we het misschien zo doen dat we zelfs een positieve impact hebben op onze omgeving?
Schaarste bevordert creativiteit
Daarnaast is het gewoon een hele mooie uitdaging om te bedenken hoe je met de middelen die je hebt en met de (nieuwe) technieken die er zijn een zo comfortabel mogelijke woning te creëren. Zoals we in onze studententijd al hebben geleerd: schaarste bevordert creativiteit. En het kan in het begin even hard werken zijn om het te realiseren, maar het betaalt zich dan dubbel terug in de voldoening die het geeft.
Drie hoofdthema’s: WWE
Als we off-grid willen, dan zijn er drie hoofdthema’s waar we ons op focussen: Warmte, Water en Elektriciteit. Het zijn drie onderwerpen die je los van elkaar kan benaderen, maar er zit ook heel veel samenhang tussen. Natuurlijk, elektriciteit en warmte zijn beide vormen van energie. Maar wat je ermee doet, hoe je er effectief mee om kan gaan, hoe je het opslaat als je teveel hebt en hoe het opgewekt kan worden, kan heel verschillend zijn. Anderzijds, de onderlinge relatie is ook makkelijk te maken: warmte kan opgewekt worden uit elektriciteit met een infraroodpaneel, of een reststroom zijn van een elektrisch apparaat zoals de koelkast. Maar het kan ook andersom. Uit warmte kunnen we ook elektriciteit opwekken met behulp van het magnetocalorische effect. En warmte en elektriciteit kunnen we heel gemakkelijk winnen uit de zon. Als die tenminste schijnt!
Warmte
Warmte is voor een paar dingen belangrijk: Op koude dagen willen we het graag comfortabel hebben binnen, we willen aangenaam kunnen douchen, en als we eten koken dan doen we dat bij voorkeur met heet water. Met deze zonnige zomerdagen is warmte volop voorhanden. Zo kan je met een zonnecollector gemakkelijk twee tot drie keer zoveel warmte-energie winnen dan elektrische-energie met een PV-paneel. Alleen hebben we in de zomer niet zoveel warmte nodig als in de winter wanneer de zon veel korter schijnt. De grootste warmtevraag is namelijk het verwarmen van de ruimte. Hoe goed we het huis ook isoleren.
In de koudere perioden kunnen we het huisje natuurlijk ook warm krijgen met een kachel. Gestookt op hout, pellets of gas bijvoorbeeld. Maar dat wringt toch wel een beetje met het uitgangspunt om duurzaam te zijn. De vraag is namelijk: kan er snel genoeg hout of andere biomassa teruggroeien voor wat we verstoken? Een andere optie is mogelijk om ons gft afval te vergisten en het groene gas dat dan ontstaat te gebruiken voor de warmte.
Water
Water gebruiken we in ons huidige huis met name voor het douchen, het spoelen van het toilet, de was- en vaatwasmachine en tot slot een beetje voor koken, drinken en de planten. Besparen op de grootverbruikers helpt hier enorm. Zo gaan we er nu vanuit dat we straks een heel luxe toilet hebben: eentje die je niet hoeft door te spoelen.
Voor de douche helpt een waterbesparende kop natuurlijk al, maar uit eerste berekeningen blijkt dat lang niet voldoende. Om ook tijdens droge periodes nog water te hebben om onszelf schoon te maken, zullen we in plaats van 6 liter per minuut naar 1 á 2 liter per minuut moeten gaan. Recirculatie van het douchewater zou hier een uitkomst kunnen bieden.
We moeten dan wel het water tijdens de natte periodes opslaan voor de drogere periodes. Opslag van water neemt alleen veel ruimte in. Het is niet gemakkelijk te comprimeren of om te zetten in een andere vorm die ruimte bespaart. Uiteindelijk zullen we toch 1 á 2 kuub water kwijt moeten. In een Tiny House is alle ruimte schaars, dus zullen we het waarschijnlijk buiten moeten opslaan. Wel kunnen we het opgeslagen water dubbel gebruiken door er ook warmte in op te slaan.
Elektriciteit
Elektriciteit hebben we natuurlijk nodig voor verlichting, het opladen van onze telefoon en laptop, maar ook keukenapparatuur, en alle systemen om zuinig met de warmte en water om te gaan. Bijvoorbeeld de zuivering van regenwater of het aansturen van een ventilator om de geurtjes van ons luxe toilet af te voeren.
Elektriciteit kunnen we ook weer winnen uit de zon. Maar in de winter, wanneer de lampen langer aangaan, de batterijen meer energie verliezen door de kou, is de elektriciteit schaars. In de zomer is er zoveel dat we het dan niet meer kwijt kunnen. Dus zou seizoensopslag een uitkomst bieden. Helaas is dat gemakkelijker gezegd dan gedaan. Moeten we dan kijken of we een andere energiebron kunnen aanboren in de winter? Misschien gebruik maken van wind, of toch elektriciteit uit warmte of gas?
Nieuwe innovaties?
Voor alle drie de onderwerpen zijn de grote uitdagingen min of meer hetzelfde: hoe kunnen we warmte, water of elektriciteit zo opslaan dat we voldoende hebben op momenten van schaarste. Over het hele jaar heen is er van alles voldoende voorhanden. Wij denken dat innovaties daar goed bij kunnen helpen.
Tot welke innovaties zouden we kunnen komen als we vanuit schaarste en beschikbare middelen gaan denken? Kunnen we bijvoorbeeld de warmte van kookvocht weer terugwinnen en opslaan? Kunnen we de warmte van elektrische apparaten zoals de koelkast beter benutten in plaats van alleen de nutteloze nis achter de koelkast op een aangename temperatuur houden? Of kunnen we de constructie van het huis zo ontwerpen dat het water én warmte kan opslaan?
Daarom deze oproep: Weet jij, of heb jij een innovatieve oplossing of product die niet zou misstaan in een Tiny House? Misschien is het nog conceptueel en zoek je een test-case, of wil je het graag doorontwikkelen zodat het ook goed toepasbaar is in (kleinere) huizen, dan staan wij daar voor open. En met onze achtergrond in Industrieel Ontwerpen, Energie, Circulaire Economie en Smart City denken en ontwikkelen we graag mee! Geen innovatie is ons te gek: van waterstof tot experimentele magnetocalorische effecten of van smeltzouten tot de beste isolatiematerialen. Laat het ons weten!